Trung tuần tháng 7 - 1950, cơ quan của Bộ Chỉ huy chiến dịch đã có mặt tại địa điểm gần huyện lỵ Quảng Uyên (Cao Bằng). Một hôm, anh Văn gọi tôi cùng đến thăm các đồng chí cố vấn Trung Quốc ở cách chỉ huy sở Tà Lạng không xa. Trên đường về anh Văn nói với tôi: "Chúng ta ghé vào thăm Bác, nghỉ một lúc".
Sau khi anh Văn lên báo cáo với Bác trở về, bảo tôi: "Bác cho phép đồng chí lên gặp Bác đấy". Sắp được gặp Bác, tôi vừa mừng, vừa lo vì lần đầu tiên được trực tiếp báo cáo công việc với Bác, hoang mang không biết nói chuyện gì, bắt đầu câu chuyện ra sao thì chúng tôi đã đến nơi Bác nghỉ. Bác ngồi dậy nhìn tôi và có lẽ Bác thấy tôi đang lúng túng, Bác hỏi tôi về tình hình địch. Rồi Bác chỉ cho tôi ngồi gần và nói:
- Trong trận này ta đánh lớn, nhất định thắng nhưng địch không chịu thua một cách dễ dàng. Tình hình sẽ diễn biến phức tạp và khẩn trương. Chú làm quân báo phải hết sức cảnh giác, phải theo dõi chặt chẽ hành động của địch. Phải biết dựa vào dân khéo tổ chức và hướng dẫn cụ thể thì dân sẽ cung cấp tin tức tốt cho bộ đội. Chú rõ chưa?
- Vâng ạ.
- Thế nào bộ đội ta cũng bắt được nhiều tù binh địch, các chú phải giải thích chính sách tù hàng binh của ta cho họ rõ, để họ yên tâm. Làm công tác này chú có biết tiếng Pháp đấy chứ?
- Dạ có!
Bác suy nghĩ một lúc rồi nói tiếp:
- Chú báo lại với Ban Chính trị chú ý tờ báo của mặt trận. Phải tuyên truyền kịp các chiến thắng của ta, những gương chiến đấu dũng cảm của bộ đội, những người tốt, việc tốt tận tụy phục vụ chiến đấu của đồng bào các dân tộc - chú ý viết ngắn gọn, dễ hiểu để kịp thời động viên bộ đội và nhân dân. Bác nói tiếp:
Ta đánh lớn và đánh dài ngày, cần nhiều lương thực và đạn dược. Bạn có giúp cho ta nhưng ta phải huy động trong dân nữa. Đồng bào dân tộc Cao - Bắc - Lạng rất hăng hái đóng góp tuy còn thiếu thốn. Phải hết sức tiết kiệm.
Trước khi tôi ra về, Bác còn dạy tôi cách rang thịt heo "kiểu Việt Minh" và dặn tôi nhớ phổ biến cho anh em.
Gần một tiếng đồng hồ bên cạnh Bác, được Bác căn dặn những điều rất thiết thực cho công tác, tôi rất phấn khởi và vô cùng vinh dự khi được gặp và hầu chuyện với Bác được toại nguyện. Đến nay hồi tưởng lại, tôi không bao giờ quên lần gặp Bác ngày hôm đó. Nhớ Bác với bộ đồ nâu, khăn mặt vắt trên vai, ngồi tấm ván kê trên những tảng đá như lão nông dân. Nhớ mãi thái độ niềm nở, những lời chỉ bảo ân cần truyền cảm với những tiếng cười đôn hậu thắm tình cha con của Bác.
Một hôm, Bác đến Sở Chỉ huy gọi tôi và bảo đưa Bác đi gặp tù binh. Tôi lúng túng không biết làm thế nào để giữ bí mật, sợ tù binh nhận ra Bác thì Bác đã chỉ thị cho bác sĩ đem thuốc đỏ và bông băng râu Bác lại y như một chiến sỹ bị thương. Thật là tuyệt diệu. Tôi cho người chạy ra báo cho đồng chí Nghiêm Xuân Hiếu, cán bộ quân báo đang hỏi cung ở trại chuẩn bị gấp cho cán bộ trên gặp tù binh.
Tôi đưa Bác đến trạm, ba sĩ quan tù binh, một Đại úy Đồn trưởng Đông Khê và hai Trung úy đứng dậy khi thấy Bác vào. Lần đầu tiên tôi được nghe Bác nói tiếng Pháp hay quá, rất chuẩn. Ba tên tù binh mắt mở to rất ngạc nhiên.
Trên đường về, Bác cho biết hôm trước Bác đã gặp một toán tù binh được giải về trại, thấy có một tù binh bị thương, áo rách, Bác đã cho cái áo… Đi được một đoạn, Bác hỏi tôi:
- Sao chú lột giày của tù binh rồi treo lên cổ họ? Đối với người Châu Âu, không có giày thì họ rất khó khăn, nếu chú sợ tù binh chạy thì chí ít chú phải cho họ đi tất chứ.
Rồi Bác cười và tôi cũng cười theo.
Chiến dịch kết thúc, Bộ Chỉ huy triệu tập Hội nghị sơ kết tại Lam Sơn - Cao Bằng. Có đông đủ cán bộ của ta và bạn đến dự. Hội nghị kết thúc, tôi ra về, tình cờ được gặp Bác, Bác nói: Chú quân báo! Trong chiến dịch công tác nắm địch có ưu và khuyết điểm, cần phải được tổng kết, nhưng chú ý giữ bí mật, rồi Bác cho tôi một điếu thuốc lá thơm.
Tôi vô cùng cảm động.
Chiến dịch biên giới kết thúc, kỷ niệm về những lần gặp Bác ở mặt trận đó mãi mãi còn in sâu đậm trong lòng tôi.
Nguồn: Bác Hồ sống mãi với chúng ta, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.